Procesory

Procesory. Podstawa każdego komputera – co warto wiedzieć?

Czym jest procesor i jak działa CPU?

Procesor (CPU, ang. Central Processing Unit) to jeden z najbardziej podstawowych i najważniejszych podzespołów każdego komputera. Bez niego PC – czy jakiekolwiek inne urządzenie wyposażone w ten układ – nie będzie w stanie funkcjonować.

Pełni funkcje mózgu i serca. W skrócie jest układem scalonym wytwarzanym w różnych wymiarach technologicznych (litografiach), który odpowiada za wszelkiego rodzaju operacje. Przetwarza informacje i wykonuje procesy, od mało do bardzo skomplikowanych. Współpracuje z innymi komponentami komputerami, czyli płytą główną, pamięcią RAM czy kartą graficzną, koordynując pracę. Ma duże przełożenie na wydajność w aplikacjach i grach.

Dowiedz się więcej na temat tego, jak działa procesor

Czym głównie kierować się przy wyborze CPU? Architektura, rdzenie i nie tylko

Wybierając procesor do komputera, przede wszystkim sprawdź, jaką generację (architekturę i serię) reprezentuje i jakiego wymaga socketu (gniazda) płyty głównej (aby oba elementy mogły ze sobą współpracować, muszą być kompatybilne). Im nowsza generacja, tym CPU oferuje wyższą wydajność (np. 12. generacja Intel Core to lepszy wybór niż 11. gen., a Ryzen 5000 są mocniejsze od Ryzenów 3000). Czasem też producenci decydują się na obniżenie procesu technologicznego (określany w nm, czyli nanometrach), który przekłada się na efektywność energetyczną. Pamiętaj o tym, że litografia litografii nierówna, więc 7 nm w procesorach AMD nie odpowiada 7 nm Intela.

Następnie dobierz rodzinę i model do swoich wymagań, z którymi wiąże się też liczba rdzeni i wątków (mają one duże znaczenie w działaniu procesora). W przypadku Intela możesz zdecydować np. między Intel Core i3 a i9, a w AMD – między Ryzenem 3 a 9. Im wyższa cyfra, tym lepiej i zwykle oznacza to także więcej rdzeni i/lub wątków. Ich liczba jednak ma ścisły związek z generacją i architekturą CPU, więc sukcesywnie rośnie (jednak nie zawsze z serii na serię).

Dowiedz się więcej na temat CPU oraz jego oznaczeń z naszego poradnika: Jak wybrać procesor? Co trzeba wiedzieć o CPU?

Jakie jeszcze cechy są ważne przy zakupie procesora?

Na co jeszcze warto zwrócić uwagę przy wyborze CPU? Oto kilka z najważniejszych czynników, które powinny decydować o zakupie:

• Taktowanie rdzenia – inaczej prędkość lub częstotliwość zegara; określa liczbę cykli, które wykonuje procesor na sekundę. Im taktowanie jest wyższe, tym zwykle CPU działa szybciej (jednostka starszej generacji może być wolniejsza, mimo więcej GHz). Współczesne procesory oprócz bazowej (podstawowej) częstotliwości oferują również tryb pracy w trybie boost (zwiększonego taktowania podczas wymagających zadań, np. grania). Jest on dynamicznie zmienny w zależności od obciążenia, temperatur (chłodzenia CPU) i limitów mocy (ang. Power Limit).
• Pamięć podręczna (cache) – wyróżniamy kilka poziomów pamięci cache: L1, L2 czy L3. Wpływają na wydajność procesora. Im większa pojemność pamięci podręcznej, tym lepiej.
• Odblokowany mnożnik (OC) – procesor z odblokowanym mnożnikiem można dodatkowo podkręcić (zwiększyć taktowanie). W przypadku Intela są to jednostki K, natomiast w przypadku AMD Ryzen każdy procesor pozwala na OC. Wpływa na cenę i pobór energii.
• Pobór energii (TDP) – im wyższy, tym musisz mieć mocniejszy zasilacz. Spodziewaj się także większych rachunków za prąd oraz ilości wydzielanego ciepła (może być wymagany lepszy układ chłodzenia).
• System chłodzenia – sprawdź, czy zakupiony procesor jest wyposażony w tzw. BOX-owe chłodzenie. Jeśli nie, musisz dokupić oddzielny układ kompatybilny z daną podstawką. Do topowych jednostek CPU producenci zwykle go nie dołączają.
• Zintegrowany układ graficzny (iGPU) – jeśli nie zamierzasz grać w nowoczesne gry albo chcesz mieć alternatywę w razie awarii karty graficznej, wybierz APU (np. AMD Ryzen z serii G) albo nie decyduj się na procesor Intel Core z dopiskiem F.

Przeczytaj poradnik: Jak dopasować procesor do karty graficznej?

Jaki procesor wybrać? CPU AMD czy Intel?

Współczesne procesory AMD, jak i Intel są konkurencyjne pod względem możliwości i wydajności. Wybór powinien być podyktowany generacją (premiery nie zawsze pokrywają się ze sobą) oraz stosunkiem mocy do ceny. Ewentualnie weź pod uwagę także wydajność na wat, jeśli pobór energii ma dla Ciebie istotne znaczenie. Obecnie optymalnym wyborem są jednostki o 6 rdzeniach i 12 wątkach, niezależnie od tego, czy mowa o Intel Core i5, czy AMD Ryzen 5. Do podstawowych zadań, np. pracy w biurze, wystarczą 2- lub 4-rdzeniowe CPU (Intel Celeron, Pentium albo AMD Athlon, Ryzen 3), nawet bez obsługi wielowątkowości (HT w Intelu i SMT w AMD).

Do streamowania, obróbki wideo czy najbardziej wymagających gier może przydać się np. konfiguracja 8/16 (np. Ryzen 7 lub Intel Core i7). Z kolei do najbardziej profesjonalnych zastosowań sięgnij po np. Intel Core i9, AMD Ryzen 9 albo Intel Core z dopiskiem X, AMD Threadripper.

Sprawdź: Ranking procesorów do gier

Najlepsze procesory znajdziesz w sklepie al.to